Of het nu op je werk of tijdens het trainen met je instructeur is, de kans is groot dat het stellen van doelen je niet onbekend voorkomt. Het lijkt bijna onmogelijk om jezelf te verbeteren en je ambities waar te maken wanneer je geen doelen stellen. Toch kun je niet zo maar lukraak een aantal doelen bedenken en wachten tot je ze behaald hebt. Maar wanneer je jouw doelen op een goede manier opstelt, kun je veel voordeel van hebben.
Waarom stellen we doelen?
Doelen geven aan wat je wilt bereiken. Dit geldt zowel voor endurance-ruiter Kees die mee wil doen aan een 160 km wedstrijd, als voor springruiter Yvonne die met haar wedstrijdspanning om wil leren gaan. Beiden hebben een doel, namelijk meedoen aan een wedstrijd en leren ontspannen. Doordat zij weten waar ze naar toe willen, is de kans groot dat ze hier in de training mee aan slag gaan of op zoek gaan naar iemand die hen hier bij kan helpen.
Dat brengt mij meteen bij het eerste effect dat het stellen van doelen heeft. Het heeft invloed op het richten van je aandacht. Eigenlijk geeft het voorbeeld hierboven dit al weer. Zodra je weet wat je wilt bereiken, ga je gerichter te werk en laat je je minder snel af leiden door zaken die minder belangrijk zijn. Ook voor je motivatie doet het stellen van doelen goede zaken. Goed gestelde doelen zijn uitdagend en je wilt hard werken om goede prestaties neer te zetten.
Het gestelde doel en de behaalde prestatie samen bepalen of je tevreden bent. Stel je voor dat een dressuurruiter als doel heeft om een 6 te behalen voor de uitgestrekte draf en er staat een 7 op het protocol. Stel je nu voor dat de ruiter een 9 als doel heeft en een 7 haalt. In beide gevallen verschilt de mate waarin de ruiter tevreden is, terwijl het resultaat hetzelfde is.
Hoe stel ik een goed doel?
Om er voor te zorgen dat de doelen die je stelt ook echt effect hebben, is het belangrijk dat je doelen aan een aantal voorwaarden voldoen. Een handige manier hiervoor is om je doelen SMART te maken. SMART staat voor specifiek, meetbaar, aantrekkelijk, realistisch en tijdgebonden.
Specifiek. Een algemeen doel, als ‘Ik wil beter worden’ , werkt minder goed dan een specifiek doel. Bij een specifiek doel is het duidelijk wat je wilt bereiken en wanneer je dat bereikt hebt. Bijvoorbeeld: ‘Ik wil een 7 halen voor mijn uitgestrekte draf’.
Meetbaar. Wanneer weet je of je doel bereikt is? Om een doel meetbaar te maken kun je bijvoorbeeld gebruik maken van cijfers, tijden of afstanden. Sommige doelen zijn lastig meetbaar te maken, bijvoorbeeld ontspanning of concentratie. Dan is het raadzaam om een logboek bij te houden. Hier geef je iedere training aan, in welke mate je ontspannen of geconcentreerd was. Zo kun je jouw prestaties vergelijken met de doelen die je hebt gesteld.
Aantrekkelijk. Zorg dat de doelen bij jou passen. Hierdoor is het makkelijker om hier tijd en energie in te stoppen. Wanneer jij als doel hebt om je kwalificeren voor het NK dressuur, maar endurance eigenlijk veel leuker vindt, heb je een doel gesteld dat niet bij je past. Als een doel stelt dat past bij jou interesses, ben je meer gemotiveerd om tijd en energie in trainen te stoppen.
Realistisch. Een goed doel is realistisch, maar toch uitdagend. Bij te moeilijke doelen kun je nog zo hard je best doen, maar je zult het doel niet halen. Je raakt gefrustreerd en je motivatie en zelfvertrouwen verdwijnen. Als je een te makkelijk doel stelt, hoef je weinig tot geen moeite te doen om deze te behalen. Dit is geen uitdaging. Daarom is het belangrijk dat je doelen haalbaar zijn, maar niet te makkelijk of te moeilijk.
Tijdgebonden. Stel voor ieder gesteld doel een begin- en einddatum op. Wanneer ga je hier mee beginnen en wanneer wil je het behaald hebben. Het maken van een planning , zorgt dat je gemotiveerd bent om aan het doel te werken. Zonder begin- en einddatum is er geen noodzaak om aan het doel te werken, met het gevaar dat je er nooit aan begint.
Overige tips
- Maak je doel positief. Zorg er voor dat je doelen gaan over wat je wel wilt bereiken en niet over wat je niet wilt bereiken. Wat je niet wilt, is wat het eerste wat er in je opkomt. ‘Ik wil niet vallen’. Probeer dit om te zetten in een doel dat je dan wel wilt bereiken. In dit geval wordt het ‘Ik wil blijven zitten’.
- Stel korte en lange termijn doelen. Een lange termijndoel is vaak makkelijk te bedenken. ‘Over 5 jaar wil ik op het WK starten’. Bedenk voor je lange termijndoelen welke tussenstappen je allemaal moet behalen. Alle tussenstappen tot het WK kun je als korte termijndoel gebruiken.
Korte termijndoelen zorgen dat je gemotiveerd blijft en blijft werken aan je doel. 5 jaar is ver weg en zonder korte termijndoelen heb je de neiging om het werk voor je uit te schuiven. - Evalueer je doelen. Evalueren kun je alleen of samen met je trainer doen. Bedenk je wanneer je aan het doel hebt gewerkt. Wat heb je tijdens de training gedaan om te zorgen dat je doelen behaald worden? Een evaluatie is ook een goed moment om te kijken of je doel haalbaar is en of je tijdsplanning nog klopt. Soms blijkt tijdens een evaluatiemoment dat een bepaald doel toch te makkelijk of te moeilijk is. Stel deze dan bij. Als jij of je paard geblesseerd zijn kan de tijdsplanning die je hebt gemaakt niet meer haalbaar zijn. Ook is het mogelijk om deze dan aan te passen.
- Wees flexibel. Zorg dat je doelen en planning altijd kunt aanpassen. Hoe strak je planning ook is, een situatie kan altijd veranderen. Jij of je paard raken misschien geblesseerd of er gebeurd iets anders in je omgeving. Tijdens trainingen boek je de ene keer mee voortgang dan een andere keer, waardoor de planning die je voor je doelen hebt gemaakt niet meer klopt. Pas je planning aan je situatie aan. Het is niet erg als je er een paar weken langer over doet om je doel te bereiken. Als blijkt dat de door jou gestelde doelen toch te makkelijk of te moeilijk zijn, pas je deze aan tot een voor dat moment realistisch doel.
Conclusie
Het stellen van doelen heeft een aantal voordelen die er voor zorgen dat je als sporter gemotiveerd blijft. Als je doelen op de juiste manier stelt, blijf je werken aan je eigen ontwikkeling en prestaties. Een doelenplan helpt bij et overzichtelijk houden van je doelen.