De meeste mensen herkennen het volgende scenario wel. Je hebt een wedstrijd gepland met je paard. Toen je je inschreef leek alles nog leuk en had je er heel veel zin in! Maar twee dagen voor de wedstrijd komen de kriebels. En op de wedstrijddag zelf vraag je jezelf af waar je in vredesnaam aan bent begonnen. Je voelt je misselijk, hebt kriebels in je buik en je hebt in je gedachten al tien manieren bedacht waarop jij van je paard af gaat vallen. Kortom je bent verschrikkelijk gespannen. Je hebt last van wedstrijdspanning.
Waar komt spanning vandaan?
Tegenwoordig vinden we spanning vaak erg vervelend. Het zorgt er voor dat we situaties die spanning oproepen proberen te vermijden. Spanning en angst liggen qua gevoel dicht bij elkaar. Vroeger, toen de mens nog op jacht ging naar zijn eigen voedsel, waren spanning en angst heel nuttig. Ze geven het signaal dat er gevaar of dreiging is, bijvoorbeeld een leeuw die er wel heel hongerig uitziet.
Het lichaam maakt zich klaar om hierop te reageren. Dit kan op twee manieren. Je kunt vechten, dus de confrontatie aangaan met het gevaar, of je kunt vluchten, maken dat je weg komt. Dit wordt ook wel de ‘fight-or-flight’ reactie genoemd.
Hoewel we deze gevaren over het algemeen in het dagelijks leven niet meer tegenkomen, bestaan de reacties in ons lichaam nog steeds. Tegenwoordig ervaren we bijvoorbeeld spanning in situaties die onbekend of belangrijk voor ons zijn. Maar ook in situaties waarin we goed willen presteren of juist bang zijn dat we de vaardigheden niet hebben om met de situatie om te kunnen gaan.
Hoe uit spanning zich?
Er gebeurt van alles met je als je wedstrijdspanning hebt. Hier kun je veel last van hebben. Spanning kan zich op twee manieren uiten: lichamelijk en cognitief.
- Lichamelijk. Bij lichamelijke spanningssignalen kun je denken aan een versnelde hartslag, zweethanden of misselijkheid. Deze signalen bereiden je lichaam voor op het uitvoeren van de ‘flight- or -fight’ reactie.
- Cognitief. Cognitieve spanning uit zich in de gedachten die zich in je hoofd vormen. Piekeren over wat er fout kan gaan is hier een voorbeeld van.
Iedereen ervaart wedstrijdspanning op zijn eigen manier. Sommigen hebben enkel last van cognitieve of fysieke spanning, terwijl anderen beiden ervaren. Belangrijk is om voor jezelf te weten welke vorm van spanning jij het meeste ervaart en hoe zich dit uit.
Om hier meer zicht op te krijgen kun je een logboek bijhouden waarin je opschrijft, wanneer je spanning hebt en waaraan je dat merkt. Op deze manier krijg je een beter beeld hoe spanning bij jou werkt.